9.3.5 İslamda İbadet Ahlak İlişkisi Özet

9.3.5. İslam’da İbadet Ahlak İlişkisi

“Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlâk bakımından en güzel olanıdır.” (Ebu Dâvûd,Sünnet, 15.) “Nerede olursan ol, Allah’a karşı sorumluluğunun bilincinde ol! Kötülüğün peşinden iyi bir şey yap ki onu yok etsin. İnsanlara da güzel ahlâka uygun biçimde davran!” (Tirmizî, Birr, 55.)

İbadetler, insanları ruhen olgunlaştırır, kötü yönelişlerini engeller ve onları ahlaken yükseltir. Allah’a (c.c.) yönelen ve O’nun ölçülerini hayatında uygulamaya çalışan insan, yüce Allah ile arasındaki bağı güçlendirmiş olur. Böylece Rabbini sürekli hatırlar ve O’nu asla unutmaz.

Zekât ve sadaka ibadetleriyle Müslümanın malının bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermesi, mal ve servet edinme tutkusunu azaltır. Oruç tutan kişi; yeme içme arzularını, şehvet ve öfke gibi güdülerini denetim altına alır. Bu sayede manevi olgunluğunu artırarak Allah’a (c.c.) yaklaşmış olur.

İnsan, Allah’a (c.c.) ibadetle huzur bulur. Kur’an-ı Kerim’de bu husus “Biliniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.” (Ra’d suresi, 28. ayet) şeklinde ifade edilmektedir. İnsan, bu dünyanın karmaşası içinde çeşitli sıkıntılarla karşılaşır. Allah’a (c.c.) ibadet eden bir mümin, böylesi durumlarda metanetini yitirmez. Bunun Allah’ın (c.c.) bir imtihanı olduğunu bilir, sabreder ve zorluklarla mücadele eder.

Kişi, ibadet sayesinde kendini daha iyi tanır ve güçlü bir karakter sahibi olur. Kötülüklerden arınarak olgunlaşır. Bu olgunluk, kişide güven duygusu oluşturur; ona nefsine hâkim olma melekesi kazandırır, aşırılıklardan ve zararlı davranışlardan uzak durur.

Müslüman günah işlediğinde Yüce Allah’tan af dileyerek O’nun sonsuz merhametine sığınmalıdır. Bu şekliyle tövbe, kendi yanlış tercihinden vazgeçme, Allah’a (c.c.) yönelme ve O’nun buyrukları doğrultusunda hayatına yeniden düzen verme girişimidir.

Kur’an-ı Kerim’de “Kitap’tan sana vahyolunanı oku, namazı dosdoğru kıl. Muhakkak ki namaz hayâsızlıktan ve fenalıktan alıkoyar...” (Ankebût suresi, 45. ayet) buyrularak namaz sayesinde kişinin kötülüklere karşı koyabileceği vurgulanmıştır. Hz. Muhammed (s.a.v.) de “Oruç bir kalkandır. Oruçlu, saygısızlık yapmasın, kötü konuşmasın. Eğer biri kendisine sataşırsa iki defa ‘Ben oruçluyum.’ desin…” (Buhârî, Savm, 2) buyurarak oruç ibadetinin insanlar arası ilişkilerdeki olumlu rolüne vurgu yapmıştır.

İbadetler insana sorumluluk bilinci kazandırır. Zekât ve sadaka ibadeti sayesinde insan başkalarının derdiyle dertlenmeyi, bollukta da darlıkta da ihtiyaç sahiplerini gözetmeyi öğrenmiş olur. Hac ve kurban ibadeti de birlikte hareket etme ve sosyal yardımlaşma açısından kişinin sorumluluk duygusunun gelişmesine katkı sağlar. İbadetlerin her biri, insanın manevi açıdan arınmasına, ruh ve ahlak güzelliği kazanmasına yardımcı olur.

İbadetler toplumun kaynaşmasına katkı sağlar. Birçok ibadet bu birlik ve beraberliği sağlamaya yöneliktir. Namazlarını cemaatle kılmaya devam eden, camide sürekli bir araya gelen Müslümanlar birbirlerinin sevinç ve kederlerini paylaşma imkânı bulur. Ramazan ve kurban bayramlarında toplumun her kesiminden insanlar bayram namazı için camilere koşarlar. Namaz sonrasında birbirleriyle bayramlaşırlar. Bu günlerde dargınlar barışır, büyükler ve hastalar ziyaret edilir. Hac ibadeti farklı ırk, dil, ülke ve renklerden Müslümanları bir araya getirir. Hac esnasında makam, mevki ve statü farkı ortadan kalkar. Bu yönüyle hac ibadeti kibir ve gururun yanlışlığının fark edilmesini sağlar. Ramazan ayı; mukabele, iftar, teravih, bayramlaşma gibi ibadetlerle komşuluk ve akrabalık bağlarını güçlendirir.

Ramazanda oruç tutan bir insan, açlığın ve susuzluğun zorluğunu fark eder. Bu sıkıntıları yaşayan insanları görmezden gelmez ve onların yardımlarına koşar. Oruçlu insan, Hz. Peygamberin

“Kim kötü söz ve davranışları bırakmazsa onun yemeyi içmeyi terk etmesine Allah’ın ihtiyacı yoktur.” (Buhari, Savm, 8) hadisine uyarak kötülüklerden uzak durma ve kötülüklere karşı koyma bilinci kazanır. Oruç ibadeti bir taraftan toplumsal dayanışma duygularını geliştirirken diğer taraftan da toplumda güzel ahlakın yaygınlaşmasını sağlar. Kurban ibadetiyle insan Allah’a (c.c.) olan bağlılığını gösterir. Bunun yanında kurban bir paylaşma ibadetidir. Böylece kurban bayramı bir kardeşlik ve yardımlaşma coşkusuna dönüşmekte, komşuluk ve akrabalık bağlarını güçlendirmektedir.