7.2. Hac ve Kurban İbadeti İle İlgili Kavramlar

7.2. Hac ve Kurban İbadeti İle İlgili Kavramlar 

KAVRAMLAR:

HAC: İslâm'ın beşinci şartı. Kelime olarak; kastetmek, yönelmek,yürümek,ziyaret etmek gibi anlamları olan hac;"Mekke şehrindeki Kabe'yi ve civarındaki kutsal sayılan özel yerleri,özel vakit içinde,usulüne uygun olarak ziyaret etmek ve yapılması gereken diğer törenleri yerime getirmek" demektir.Gerekli şartları kendinde bulunduran (bülûğa ermiş yâni ergen, hür, zengin, aklı başında) her Müslümanın ömründe bir defâ ihramlı (dikişsiz) bir elbise ile Mekke'ye gidip Kâbe'yi ziyâret etmesi ve Arafât denilen yerde bir miktâr durması ve bâzı vazîfeleri yerine getirmesi gerekir.

HÜR: özgür olmak,köle olmamak,hapiste veya hacca gitmekten zorla engellenmiş olmamaktır.

GÜVENLİK: Emniyet içinde olmak; mal, namus ve can bakılımdan emniyet içinde olmaktır.

İHRAM: İhram sözlükte "haram etmek, kendini mahrum bırakmak" anmalına geldiği gibi "ta'zim (hürmet) edilmesi gereken zamana veya mekâna girmek ve bunlara saygı duymak" anlamına da gelir. İhram, hac veya umre yapmaya niyet eden kişinin, diğer zamanlarda mubah (serbest) olan bazı fiil ve davranışları belirli bir süre boyunca yani hac ve umrenin rükünlerini tamamlayıncaya kadar kendi nefsine haram kılması demektir. Halk arasında ihramlı erkeğin örtündüğü iki parçaya da "ihram" denilmektedir.

TAVAF: Tavaf sözlükte" bir şeyin etrafında dönmek, dolaşmak" anlamlarına gelir. Tavaf Kâbe duvarının bir köşesinde bulunan Hacerü'l Esved'in (siyah taşın)olduğu yerden/hizasından başlayarak Kâbe'nin etrafında yedi defa dönmektir. Her bir dönüşe/devire "şavt" denir.7şavt bir tavaf olur. Dördü farz, üçü de vacibtir.

SA'Y: Sözlükte;" koşmak, çaba göstermek) gibi anlamlara gelen sa'y, hac ibadeti icra edilirken Kâbe'nin doğu tarafında bulunan Safa ile Merve adlı iki tepe arasında koşmaktır. Safa ile Merve arası Hz. İbrahim'in eşi Hacer validemizin, oğlu İsmail için su aramak amacıyla koşarak gidip geldiği yerdir. Yaklaşık 350 metre olan bu iki tepe arasındaki Sa'y, Kâbe'yi tavaftan sonra yapılır.

VAKFE: Vakfe, bir yerde belli bir süre durmak ve beklemek demektir. Hacda iki yerde vakfe vardır. Bunlar, Arafat vakfesi ve Müzdelife vakfesidir.

KÂBE: Hacca gidenlerin ziyaret edip tavaf ettikleri (etrafında döndükleri) ve kıblemizi oluşturan (namaz kılarken ona doğru yöneldiğimiz) Kâbe, yeryüzünde Allah'a ibadet amacıyla yapılan ilk binadır. Kâbe Allah'ın emri ile Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından yapılmıştır.

SAFA: Kâbe' nin doğu tarafında bulunan tepedir. Safa tepesinden başlayıp Merve'ye dört gidiş, Merve'den Safa'ya üç geliş olmak üzere bu iki tepe arasınsa gidip gelmeye sa'y denir.

MÜZDELİFE: Arafat ile Mina arasında, Harem sınırları içinde bir bölgedir.

MÜZDELİFE VAKFESİ: Arafat vakfesinden sonra Kurban Bayramının birinci günü tan yerinin ağarmasında önce (arefe gününü bayram gününe bağlayan)geceyi burada geçirmek ve burada bir müddet durmaktır.

UMRE: Umre; belli bir zamana bağlı kalmaksızın ve vakfesiz olarak yapılan Kâbe ziyaretidir. Umre, ihrama girerek tavaf ve sa'y yaptıktan sonra tıraş olup ihramdan çıkmaktan ibarettir.

SÜNNET: Peygamberimizin yapıp ettiği ibadetler ve insanlarla ilişkilerinde ortaya koyduğu davranışlar bütününe sünnet denir. Farz ve vaciblerin dışında Peygamber Efendimiz tarafından yapılan Müslümanların da yapmaları gereken ibadetlere "sünnet" denir.

VACİB: Farzdan sonra ikinci derecede kesinlik taşıyan ini görevlere vacip denir. Farz gibi açık ve kesin delile dayanmayan ancak mükellefin farz gibi yapmakla yükümlü bulundukları görevlere vacip denir.

RAVZA-İ MUTAHHARA: Sözlükte "güzel kokulu bahçe " demek olup Peygamber Efendimizin kabrinin bulunduğu yere verilen addır.
KUBA MESCİDİ: Peygamberimiz(sas)'in Mekke'den Medine'ye hicretleri esnasında Medine'ye yaklaşık 5 km. mesafede bulunan mekânda inşa ettiği mescittir.

KURBAN: Sözlük anlamı; yakın olmak, yaklaşmak demektir. Dini retim olarak kurban; Allah'a yaklaşmak niyeti ile O'nun rızası için bayram günlerinde kesilen hayvana verilen addır.

CEMRE: Türkçede şeytan taşlama olarak bilinen cemre, Hac ibadetini ifa edenlerin yerine getirmeleri gereken görevlerden birisidir. Şeytan Hz. İbrahim'e, Hz. İsmail' kurban etmeye götürürken görünmüş ve taşlanmıştır. Cemre; Mina vadisinde bulunan 3 büyük sütuna hacıların Bayram günlerinde sırasıyla taşlamasıdır.

MİKAT: İhrama girme yeri ve zamanı demektir. Mekke çevresinde, çeşitli böle ve ülkelerden hacca gelenlerin ihrama girecekleri özel yerleri ifade eder.

MESCD-İ HARAM: Mekke'de Kâbe'nin bulunduğu alandaki caminin adıdır." Hürmet ve saygı gösterilmesi gereken mescit" anlamında bu ad verilmiştir. Yeryüzünde inşa edilen ilk mescit ve Müslümanların kıblesidir. Buraya Mescidi-i Haram denildiği zaman Harem-Şerif de denir.

TELBİYE: Kelime manası icabet etmek demektir. Hac sırasında "lebbeyk" demek anlamında kullanılır. Hac veya umreye niyetlenen kimse ihrama girdiği zaman ve daha sonra hac ve umrenin birtakım vecibelerini tamamlayıncaya kadar Lebbeyk zikrini okur.

ARAFAT: Mekke'nin 25 km. güneydoğusunda bulunan geniş bir alanın adıdır. Arafat vakfesi bu alanda yapılır.

ARAFAT VAKFESİ: Belirlenen zamanda hac için ihramlı olarak Arafat sınırları içinde bulunmaktır. Arafat vakfesi haccın en önemli rüknüdür.