12.3. İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

ORTAÖĞRETİM 12. SINIF DÜZEYİNE GÖRE ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI

12.3. İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla, ‘‘Tasavvufi Düşüncenin Oluşumu’‘, ‘‘Tasavvufi Düşüncenin Ahlaki Boyutu’‘,‘‘Kültürümüzde Etkin Olan Tasavvufi Yorumlar’‘, “Kur’an’dan Mesajlar: Hucurât Suresi 10. Ayet”konularına yer verilir.Ünite genelinde İslam düşüncesindeki tasavvufi yorumlar; öğrenci seviyesine uygun olarak ayrıntılara girilmeden, nesnel ve tasviri/betimleyici bir anlatımla ele alınır. Tasavvufi yorumların,

dinin anlaşılma biçimlerini ortaya koyan birer zenginlik olduğu; bu nedenle de farklı düşünce ve yorumlara saygı duyulması gerektiği vurgulanır.

Kazanım ve Açıklamaları

12.3.1. İslam düşüncesinde tasavvufi düşüncenin oluşum sürecini değerlendirir.

12.3.2. Tasavvufi düşüncede ahlaki boyutun önemini fark eder.

- Edep ve insan-ı kâmil kavramlarının tasavvufi düşüncedeki yerine de değinilir.

12.3.3. Kültürümüzde etkin olan bazı tasavvufi yorumları tanır.

- Yesevilik, Kadirilik, Rifailik, Mevlevilik, Nakşibendilik ve Alevilik-Bektaşilik konularına yerverilir.

12.3.4. Alevilik-Bektaşilikteki temel kavram ve erkânları tanır.

- Cem ve cemevi, musahiplik, razılık ve kul hakkının sorulması, cemde on iki hizmet, semah,gülbank, Hızır ve Muharrem orucu konularına yer verilir.Bu kapsamda;

- Hacı Bektaş Veli’nin, Bektaşiliğin oluşumu ve Aleviliğin gelişimindeki rolüne, AlevilikBektaşilikteki “ocak kültürü”ne, “el ele, el hakka ikrarı”na ve “dört kapı kırk makam”a yer verilir; Bektaşilikte musahipliğe “ikrar ve nasip alma” da denildiğine ve bu kavramın İslam tarihindeki muhacir ensar kardeşliğine dayandırıldığına değinilir.

- Cemevi; âyin-i cem erkânının yapıldığı, “yol, âdap ve erkân yeri” olarak nitelendirilir;

Bektaşilikte ise cemevi yerine “meydan evi” ifadesinin kullanıldığına da değinilir.

“Düşkünlükten kaldırma cemi”, “Dardan indirme cemi” ile “Abdal Musa cemi”nden

bahsedilir. Âyin-i cem ve cemevi ile ilgili görsellere yer verilir.

- Alevilik-Bektaşilikte duaların başında, “Bismişah”, sonunda ise “Allah Allah” lafzının

söylendiğine değinilir. “Gülbank” konusunda ise “Lokma Duasına” da yer verilir.

12.3.5. Hucurât Suresi 10. ayette verilen mesajları değerlendirir.

- Kazanım; öğrencilerin Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, Kur’an-ı Kerim’i anlama ve

yorumlama, ayetlerde geçen şahıs, yer, konu ve kavramları belirleme becerilerini geliştirici etkinliklerle desteklenir. Bu kapsamda ayetlerin (nüzul sebebi, ana konuları gibi) kısa açıklamalarına öğrenci seviyesine göre yer verilir.

Anahtar Kavramlar

tasavvuf, edep, veli, mürşid, insan-ı kâmil, erkân, semâ.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

(Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) 2018